تاکنون در مورد لیزر و کاربردهای آن بسیار شنیدهایم. بیشتر کاربردها به تسلیحات نظامی مربوط میشوند؛ جایی که از قدرت تخریبی لیزر استفاده میشود. ولیکن از انرژی بالای لیزر میتوان به نفع انسانها هم استفاده کرد. محققین اخیراً روشی برای منحرفکردن رعدوبرق پیدا کردهاند که اساس آن استفاده از لیزر است. در ادامهی مطلب به بررسی این تحقیق و نتایج آن میپردازیم.
لیزر نه تنها در ایجاد صاعقه میتواند ایفای نقش کند، بلکه در هدایت آن هم مفید است. برقگیرهای صاعقه که معمولاً روی ساختمانهای بلند قرار میگیرند و با جذب آن، بار الکتریکی را به زمین منتقل میکنند، در ایمنی ساختمانهای بلند نقش بسزایی دارند. لیزر هم میتواند همین نقش را داشته باشد.
حرکت لیزر در اتمسفر، یک کانال از گازهای یونیزه به نام پلاسما ایجاد میکند. پلاسما بار مثبت یا منفی ندارد؛ تنها یونیزه است و مستعد جذب بار الکتریکی. لذا اگر صاعقه در اتمسفر حرکت کند و با آن مواجه شود، مسیر خود را از دورن کانال یونیزه ادامه میدهد. در واقع کانال یونیزهی گازها نسبت به هوای معمولی اتمسفر، مقاومت الکتریکی پایینتری دارد و لیزر از مسیری با مقاومت کمتر عبور میکند.
این تئوری ساده در عمل هم آزمایش شده است. به این منظور دو اشعهی لیزر لازم است. اشعهای با انرژی کم که از اتمسفر عبور میکند و اشعهی قویتری که انرژی زیادی دارد و برای حفظ تمرکز سایر اشعهها، انرژی خود را به آنها میدهد و به عبارتی آنها را تغذیه میکند. به این روش اصطلاحاً رشتهی نوری تغذیه از خارج گفته میشود. در آزمایشگاه، پلاسمایی به طول 7 فوت (حدود 2 متر) ایجاد شده و صاعقهی مصنوعی به خوبی راه خود را در میان آن طی کرده است.
فعلاً زود است که در مورد آیندهی این روش جالب قضاوت کنیم؛ ولیکن در آینده احتمال استفاده از لیزر به عنوان منحرفکنندهی انرژی 1 میلیارد ژولی صاعقه و حتی در قدم بعدی، برای مهارکردن و استفاده از این انرژی وجود دارد.