نگهبان اینترنت کیست ؟

اگر تنها یکی از کابل های قطوری که برای ارتباطات اینترنتی در زیرآب کشیده شده قطع شود، ارتباط جهانی اینترنت میان برلین، دوبی و دیگر نقاط جهان از دست خواهد رفت. در این مقاله به افرادی می پردازیم که نگاهبان این شبکه وسیع هستند

در پنج سال گذشته، "جان رنی" (John Rennie) در دل اقیانوس اطلس شمالی موج ها را شکافته تا شما بتوانید ای میل های خود را به راحتی دریافت کنید. او که یک مهندس اسکاتلندی است، برای ناوگان زیردریایی انگلستان کار می کند و کار او و همکارانش محافظت از سامانه های جهانی زیردریایی است که در زیر آب اقیانوس ها تعبیه شده است. او با گشت زنی در زیر آب اقیانوس ها، کابل های ناقص این سامانه را تعمیر و نگهداری می کند، کابل هایی قطور از جنس فیبرنوری که ارتباطات اینترنتی و تلفنی تمام نقاط جهان را از قاره ای به قاره دیگر ممکن می سازد.هر روز در گوشه ای از جهان احتمال پارگی یا قطع شدن این کابل ها در اثر ضربات ناشی از تورهای ماهیگیری و یا لنگر کشتی ها وجود دارد. پارگی در یک قسمت به معنای قطع ارتباط میان بسیاری از نقاط است، و همین مسئله وظیفه رنی و همکارانش را سنگین می کند. در یکی از عملیات اخیر، این گروه 12 روز را در عمق 250 پایی و در فاصله 24 کیلومتری از ساحل جنوبی انگلستان در جست و جوی کابل پاره شده ای بود که ارتباط میان انگلستان و ایرلند را به هم زده بود. این گروه برای جست و جوی خود از یک زیردریایی غول پیکر به وزن 6 تن و با ارزشی بالغ بر 10 میلیون دلار استفاده می کند که قابلیت کنترل از راه دور را دارد و بسیاری نیز آن را "جانور" (TheBeast) می نامند. این دستگاه غول پیکر می تواند تا عمق دو و نیم کیلومتر فرو رفته و در چاله های بزرگ بستر دریا کار خود را انجام دهد و سرعت آن تا 3 گره در ساعت قابل افزایش است. رنی و گروه شش نفره او با استفاده از یک فرمان دوربین های ویدیویی و صوتی آن را به کار انداخته و با استفاده از یک فرمان دوربین های ویدیویی و صوتی آن را به کار انداخته و با استفاده از حسگرهای فلزی مکان دقیق کابل پاره شده را تشخیص می دهند. پیدا کردن یک کابل پاره شده در کف اقیانوس دقیقاً شبیه به پیدا کردن یک سوزن در انبار کاه است. جریان آب گاهی آن قدر پر قدرت است که حرکت ماشین را با دشواری همراه می کند و یا حتی اجازه توقف آن را در محل کابل نمی دهد. گاهی سطح دید بسیار پایین است و همین مسئله بعضی اوقات پیدا کردن کابل را بسیار طولانی می کند و آن را به فرایند بلندی از آزمون و خطار شبیه می سازد. اما از همه اینها دشوارتر، قطع کابل پاره شده و جدا کردن آن است چرا که این قسمت از کار باید با سرعت و ظرافت هرچه تمام تر انجام گیرد و تنها با یک تصویر ویدیویی امکان انجام عمل وجود دارد.
در عملیات اخیر وقتی گروه تحقیق، کابل پاره شده را در سواحل جنوبی انگلیس یافتند، بازوهای مکانیکی و قابل کنترل ماشین کابل را بریده و دو سر جدا شده را با سرعت به سطح آب آوردند و روی عرشه زیردریایی آن را تعمیر کرده و برای اطمینان از اتصال کامل آن را زیر پرتو ایکس قرار دادند و پس از آزمایش دوباره به کف دریا برگرداندند. از آنجا که فشار زیادی از سوی شرکت های صاحب شبکه برای اتصال مجدد آن وجود دارد، عملاً این فرایند باید در نهایت سرعت و ظرافت انجام شود. البته خیلی از کاربران متوجه بسیاری از پارگی های رخ داده در شبکه کابلی نمی شوند، چرا که شبکه آن قدر گسترده است که مثلاً دانلود کردن یک فیلم تنها یک صدم ثانیه یا شاید کمتر از آن به تأخیر می افتد و این به دلیل وسعت کابل های قرار گرفته در کف اقیانوس است. نگاه به نقشه های این شبکه سیمی، پیچیدگی و گستردگی آن را بیشتر نمایان می کند. شرکت های اینترنتی هنگام قطع شدن یک کابل می توانند به صورت موقت تغییر مسیر داده و از سیم دیگری استفاده کنند. اما اگر چند کابل در یک حادثه با هم قطع شود، مشکل دشوارتر خواهد شد.
در 19 دسامبر سال گذشته، آسیب دیدگی سه کابل در بستر اقیانوس مدیترانه ارتباط اینترنتی خاورمیانه و نقاطی از آسیای جنوب شرقی را قطع کرد. در این میان مصر بیشترین زیان را دید و حدود 80 درصد شبکه خود را از دست داد.
 
دسترسی به اینترنت در عربستان سعودی و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز تا حدود زیادی محدود شد و در کشورهایی چون مالزی و تایوان نیز شبکه به هم ریخت. هندوستان که یکی از پشتوانه های نرم افزاری غرب محسوب می شود نیز با اختلال عظیمی مواجه شد. در ماه ژانویه و فوریه نیز اختلالی مشابه در همین کشورها به وجود آمده بود. این حادثه یک نکته مهم را در مورد ماهیت اینترنت فاش می کند و آن این که این وسیله ارتباطی نیاز به نظارت و حفاظت فیزیکی همیشگی دارد و بدون کسانی چون "رنی"، کل شبکه به تدریج از دست خواهد رفت.
اگر کابل های پاره شده به موقع تعمیر نشوند، در مرحله اول کل ترافیک شبکه و حجم بالای آن بر روی چند کابل متمرکز خواهد شد و سپس ارتباط نقاط دیگر نیز شروع به اختلال خواهد کرد. در نتیجه، فعالیت های تجاری و صنعتی تا حدود زیادی زیان خواهد دید.

شبکه کجاست؟
 
از آنجا که در سال های گذشته ارتباطات ماهواره ای گسترش چشمگیری پیدا کرده، بسیاری از مردم گمان می کنند، اینترنت در امواجی است که اطراف ما حرکت می کنند. کافی است که از یک فرد معمولی این سوال را بپرسید و او بلافاصله از فناوری ماهواره سخن خواهد گفت. اما حقیقت این است که ماهواره ها تنها 10 درصد از بار اینترنت را به دوش می کشند. در واقع، اینترنت در شبکه کابلی 800هزار کیلومتری قرار دارد که در زیر آب دریاها تعبیه شده است. اینترنت برخلاف تصور بسایری از مردم، یک زیرساخت فیزیکی بسیار گسترده دارد که به لحاظ پیچیدگی و ابعاد بسیار شگفت انگیز است و البته به همین میزان نیز آسیب پذیری بالایی دارد.

بسیاری از مردم عادی هنوز نمی دانند که اطلاعات اینترنتی چطور در جهان جابه جا می شود. در واقع، صنعت ارتباطات و مخابرات، هم اکنون به اینترنت تغییر شکل داده و این ساختار گستره آسیب پذیری بالایی دارد و گاهی نیز در هنگام جنگ ها و درگیری های نظامی می تواند مورد حمله افراد درگیر قرار گیرد. در جنگ گرجستان، تابستان گذشته، اگر چه زیرساخت های اینترنتی مورد حمله قرار نگرفت و صرفاً این حمله یک حمله مجازی بود، اما در صورت تجاوز به شبکه زیرساخت، می توانست نتایج ویرانگری به همراه داشته باشد. حملات مجازی و ویروسی را با تمهیدات مختلف می توان پاسخ گفت، اما حمله فیزیکی به زیرساخت های پیچیده و گسترده اینترنت مسئله ای نیست که بتوان به راحتی با تبعات آن مقابله کرد. چرا که درصد زیادی از فعالیت های مالی، تجاری و اجتماعی بشر در سال های گذشته روی اینترنت رفته و پیامدهای خرابی و اخلال در آن به سختی قابل جبران است.
در قطعی اینترنت در خاورمیانه بسیاری گمان می کردند توطئه ای در کار است و با توجه به حضور نظامی آمریکا در منطقه و نیاز مبرم نیروی ارتش این کشور به ارتباطات اینترنتی، سر و صدای زیادی به پا شد؛ اما بعد مشخص شد که پارگی کابل در ماه دسامبر حاصل فعالیت های لرزه نگاری و پارگی آن در ماه ژانویه و فوریه در اثر لنگرگیری کشتی ها بوده است. خاورمیانه به دلیل زیرساخت ضعیف و آسیب پذیری که دارد، همواره می تواند در معرض خطر قطعی اینترنت باشد؛ و اگر غربی ها می خواهند ارتباطی ایمن تر و سالم تر را با این منطقه و دیگر مناطق آسیا داشته باشند، باید سرمایه گذاری بیشتری در این حوزه انجام دهند. در مناطقی چون جنوب چین نیز این وضعیت کم و بیش وجود دارد. در زلزله سال 2006، قطع سیم های ارتباطی میان تایوان و فیلیپین تا 90 درصد ارتباطات در منطقه را فلج کرد و اگرچه در یکی دو روز اول بعد از حادثه شبکه ای ابتدایی برای رفع نیاز منطقه احداث شد، اما تعمیر کامل آن بیش از یک ماه طول کشید.

تاریخچه کابل گذاری در زیر دریاها
 
نخستین کابل زیردریایی در سال 1850 میلادی در آب های انگلستان کار گذاشته شد. این کابل از جنس مس و باروکش ضد آب از جنس یک پلاستیک مقاوم بود. برای مهار این کابل در کنار دریا، از وزنه های مخصوص استفاده شد. این کابل تا سه روز توانست چند تلگراف را منتقل کند، تا این که یک ماهیگیر فرانسوی به اشتباه آن را پاره کرد.
کابل های جدید امروزی که از جنس فیبرنوری هستند، مقاومت و توانایی بسیار بیشتری دارند. امروزه 250 تا 300 کابل قطور در بستر اقیانوس کار انتقال اطلاعات را سامان می دهند و از آنجا که هر روز تقاضاهای بیشتری برای افزایش پهنای باند ارائه می شود، به کابل های بیشتر و بیشتری نیاز خواهد بود.

اما نکته دیگری که در این شکبه گسترده وجود دارد، مراکز تبادل است که نقش مهمی در خط دهی و سامان دادن به این شبکه وسیع سیمی را برعهده دارد. این مراکز که در روی زمین هستند، از ساختاری بسیار پیچیده برخوردارند و به مغز این شبکه تشبیه می شوند. مرکز "ترمارک" (Terremark) در میامی‌(ایالات متحده)، یکی از مهم ترین این مراکز است. این ساختمان 6 طبقه و 750 هزار فوت مربعی، هیچ پنجره ای ندارد؛ چرا که ساکنان اصلی این ساختمان رایانه ها هستند. در این ساختمان، سرورهایی از شرکت های بزرگ جهان چون تله کام آلمان، فیس بوک، وزارت دفاع آمریکا و چند اپراتور بزرگ دیگر حضور دارند. این ساختمان شاید یکی از پرسیم ترین نقاط جهان باشد. بیش از ده مرکز مشابه در ایالات متحده وجود دارد که کار تبادل اطلاعات را انجام می دهند. کابل های بزرگی که از اقیانوس اطلس وارد این ساختمان می شوند، از کف ساختمان بیرون زده و چند شاخه می شوند؛ و هر شاخه در اختیار یکی از صاحبان سرور قرار می گیرد. مهندسان بسیار زیادی در قسمت های مختلف این ساختمان حضور دارند و حتی در هنگام وقوع طوفان های شدید، این کادر 24 ساعت قبل در حال آماده باش قرار می گیرد و تا زمان اتمام طوفان از ساختمان خارج نمی شوند. تمام فعالیت های این گروه مهندسان نیز تحت نظارت کامل قرار دارد. این مرکز تبادل و دیگر مراکز تبادل، بسیار برای حیات اینترنت ضروری هستند؛ به همین دلیل از دیوارهایی 7 اینچی از جنس بتن آرمه برای ساخت آن استفاده شده، دیوارهایی که می توانند در برابر شدیدترین طوفان ها مقاومت نشان دهند. پایداری محیطی یکی از مهم ترین ویژگی های چنین ساختمانی است. این مراکز، ماهانه حدود 630 هزار دلار بهای برق مصرفی می پردازد. اما با این حال، یک سیستم ژنراتوری گسترده نیز برای پشتیبانی در زمان قطع برق ساخته شده است؛ دقیقاً مانند مراکز بیمارستانی و پلیس. پس ناگفته پیداست که این مراکز چه اهمیتی به لحاظ زیرساخت برای کشورهایی چون ایالات متحده دارد. از آنجا که اینترنت اساساً یک "شبکه بی مقیاس" است، اتصال ها به طور متوازن توزیع نمی شود. برخی نقاط اتصالات کمتر و برخی مانند مراکز تبادل، اتصالات بیشتری دارند. این مراکز هم نقطه قوت و هم نقطه ضعف شبکه می تواند تلقی شود. چرا که اگر مرکزی از کار بیفتد، مرکز دیگر موقتاً جای آن را می گیرد؛ اما اگر چند مرکز در آن واحد از کار بیفتند، شبکه دچار نقص می شود. در عمل هیچ راهی برای گریز از این مسئله وجود ندارد، چرا که این از ویژگی های یک شبکه بدون مقیاس است. تنها راه، حفاظت مداوم از این زیرساخت است. اما به هر حال خطر حمله به این مراکز وجود دارد و ارتقای تمهیدات امنیتی برای حفاظت از آن ها مسئله ای بسیار مهم است. کوچک ترین حمله تروریستی به بخشی از ساختمان این مراکز، فاجعه ای بزرگ را رقم می زند که جبران آن ماه ها طول خواهد کشید.