۷ سؤال بزرگ درباره مغز

در حالی‌که انسان قلمرو آگاهی‌های خود از ناشناخته‌های جهان را توسعه می‌دهد هنوز اما ابزاری که به کمک آن این کار را انجام می‌دهد ناشناخته مانده است. مغز مسوول هر آن چیزی است که انسان را انسان می‌سازد.

به گزارش  تکنـــــــــــــــازدانلود: به نقل از دیجیاتو ،تمام اعمال زیستی ما و همه آنچه تفکرش می‌نامیم به کمک مغز ما صورت می‌گیرد و این ابزار شناخت جهان بیرونی ما هنوز خود در پرده‌ای از اسرار قرار دارد. مجله نیوساینتیست در شماره آوریل خود به ۹ سؤال بزرگ درباره مغز پرداخته است که خلاصه‌ای از هفت مورد آن در پی می‌آید.
حافظه از چه ساخته شده است؟
حافظه ریشه و پایه تفکر به شمار می‌رود اگر ما قادر به تحلیل اطلاعات و تصمیم‌گیری هستیم به این دلیل است که به انباشته حافظه خود دسترسی داریم. چیزی که امروزه درباره شکل‌گیری حافظه می‌دانیم این است که در فرآیند شکل‌گیری خاطرات ارتباطات بین سلول‌های عصبی تقویت می‌شود. سال گذشته گروهی از محققان توانستند طی فرآیند شکل‌گیری خاطره،‌آزاد شدن پروتئینی را مشاهده کنند که در سیناپس‌ها ظاهر می‌شد. همچنین درباره چگونگی ذخیره شدن یک داده در حافظه کوتاه‌مدت و انتقال آن به حافظه بلندمدت بحث‌های فراوانی در جریان است و در یکی از جدیدترین تحقیقات تغییری شیمیایی در ساختار DNA‌نرون‌ها در هنگام این شکل‌گیری شناسایی شده است. هنوز بحث‌های متعددی درباره چگونگی شکل‌گیری این خاطرات در جریان است.

ارتباط میان مغز و بدن تا چه حدی است؟
اگر شما دچار بیماری شده باشید و در بیمارستان دوران نقاهت خود را طی کنید، ‌اگر این شانس را داشته باشید تا در اتاقی مشرف به منظره‌ای باز استراحت کنید سرعت بهبود شما به طور چشمگیری نسبت به فرد مشابهی که در اتاقی بدون منظره استراحت می‌کند،‌ سریع‌تر خواهد بود. امروزه درباره تاثیر مغز بر بهبود بدن و تاثیر بر رفتارهای زیستی آن شکی وجود ندارد اما هنوز هم سناریویی که در پشت‌پرده چنین رفتاری عمل می‌کند در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. به نظر می‌رسد مغز با تاثیرگذاری بر سیستم ایمنی بدن بتواند تاثیری مستقیم بر عملکرد بدن بگذارد البته بررسی‌های بیشتر نشانه‌هایی از دخالت بخش دیگری از سلول‌های عصبی در این ارتباط مغز – بدن هم حکایت دارد. شاید یکی از جذاب‌ترین تاثیراتی که می‌توان در این زمینه دید بحث دارو نما‌ها و تاثیر آن در بهبود بیماری‌ها است.

آیا می‌توان مغز را بازتولید کرد؟
تا سال‌ها این ایده عمومی وجود داشت که مغز انسان قادر به بازتولید سلول‌های خود نیست و همان سلول‌هایی که از ابتدای تولد در مغز شما وجود داشته است تا آخر عمر شما را همراهی می‌کند. اما تحقیقاتی که در دهه ۹۰ به نتیجه رسید نشان داد که این ایده درستی نیست و مغز می‌تواند سلول‌های عصبی جدیدی در طول زمان تولید کند. آیا این بدان معنی است که برای درمان بعضی از بیماری‌ها نظیر پارکینسون و آلزایمر می‌توان سلول‌های آسیب دیده را با سلول‌های سالم جایگزین کرد؟ اگرچه به دلیل پیچیدگی‌ها و تنوع زیاد سلول‌های مغزی چنین چیزی هنوز امکان‌پذیر نیست اما بعضی عصب‌شناسان نسبت به اینکه در آینده و البته با دشواری‌های فراوان بتوان چنین کاری را انجام داد خوشبین هستند.

نقش نرون‌های آینه‌ای چیست؟
ضرب‌المثلی وجود دارد که وقتی می‌خندید جهان هم به شما می‌خندد. اگرچه باورش سخت است اما یکی از هیجان‌انگیزترین دستاوردهای عصب‌شناسی این موضوع را تایید می‌کند. عصب‌شناسان این سیستم را اساس پدیده همدلی عصبی می‌دانند به این معنی که زمانی که گروهی از دانشمندان بخشی از مغز را تحریک کردند تا فعالیت ویژه‌ای را انجام دهند متوجه شدند نه تنها نرون‌هایی که مسوول این عمل بودند فعال شدند بلکه گروه دیگری از نرون‌های دیگر که ارتباطی مستقیم با آن عملکرد نداشته‌اند مطابق با آن درخواست فعال می‌شوند. هنوز کار بر روی نحوه عملکرد این دسته از سلول‌های عصبی ادامه دارد و قرار است تازه‌ترین نتیجه این پژوهش‌ها ماه جاری منتشر شود.

چند مرحله از هوشیاری وجود دارد؟
شاید گمان کنید هوشیاری مانند یک کلید روشن و خاموش عمل می‌کند و در یک زمان یا شما هوشیار هستید یا غیرهوشیار اما به نظر می‌رسد مراحل هوشیاری انسان بسیار بیشتر از یک حالت دوگانه است. بسیاری به سه مرحله هوشیاری بیداری،‌خواب و خوابی که در آن رویا دیده می‌شود اشاره می‌کنند، اما عصب‌شناسان معتقدند در همین حد ، لایه‌های بیشتری وجود دارد مثلا اگر شما با پدیده راه رفتن در خواب مواجه شوید در آن صورت بخش‌های بیشتری از مغز شما که در‌گیر فرآیندهای هوشیاری است درگیر می‌شوند و عملا سطح متفاوتی از هوشیاری را نشان می‌دهند ، همچنین مراحل تازه‌ای در میان حالت کما و هوشیاری مشخص کرده‌اند. بدین ترتیب حوزه‌های متعددی از هوشیاری مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت اینکه ، هوشیاری حالت مشخص و دقیقی نیست که بتوان به راحتی مرز میان آن و بی‌هوشی را مشخص کرد و در بین این حالات مناطق خاکستری بسیاری وجود دارد.

آیا ممکن است روزی بتوانیم ماشینی دارای ادراک بسازیم؟
آیا انسان روزی به جایی خواهد رسید که بتواند ماشینی بسازد که همانند انسان فکر و احساس کند؟‌آیا هوش مصنوعی در این زمینه ممکن است تا این حد پیشرفت کند؟ واقعیت این است که در این مرحله از دانش بسیاری از دانشمندان پاسخ منفی به این پرسش می‌دهند و معتقدند دانش فعلی ما اجازه چنین عملی را نمی‌دهد. اما از هم اکنون پروژه‌هایی آغاز شده است تا به مدلی برای ترکیب هوش مصنوعی با آنچه درباره احساسات و تفکرات می‌دانیم دست یابند. بدین ترتیب با راهی که امروز آغاز شده ممکن است در آینده‌ای نه چندان نزدیک به این نتیجه برسیم. اگرچه چالش پیش روی دانشمندان در این زمینه حتی از فرستادن انسان به ماه هم بیشتر است.

چرا بعضی‌ها از دیگران باهوش‌ترند
تا مدت‌ها گمان می‌شد هوش رابطه‌ای مستقیم با حجم مغز دارد در حالی که تحقیقات بعدی نشان داد این موضوع تصوری نادرست است. بیشتر از آنکه اندازه مغز در هوشمندی افراد نقش داشته باشد به نظر می‌رسد وجود شبکه‌ای قوی‌تر بین نرون‌های مغزی که باید پیام‌های مختلف را رد و بدل کنند است که در این موضوع نقش ایفا می‌کند و هرچه شما شبکه ارتباطی بیشتری بین نرون‌های مغزی داشته باشید – یک نمونه آن چین‌خوردگی غشای مغزی است – شانس هوشمندی و قدرت انتقال شما بیشتر است. از سوی دیگر تحقیقات نشان می‌دهد توانایی انتقال الکتریکی در کانال‌های عصبی مغز ، پارامتر دیگری است که در زمینه بالاتر بودن توانایی ذهنی نقش ایفا می‌کند. اینکه وراثت در هوشمندی نقش ایفا می‌کند مساله تایید شده‌ای است اما هنوز هیچ توضیحی درباره علت و نحوه عملکرد ژن‌ها در این زمینه وجود ندارد.